Fiziksel-zihinsel-duygusal gelişim
13 ay: Artık bardaktan kendi başına içmeye başlar fakat sık sık döker. Eline bu aydan itibaren kalem ve kağıt verebilirsiniz. İki küpten kule yapabilir. Şişeyi ters çevirerek içindeki cismi çıkarır.
14 ay:Çocuğunuza bu ay içinde sürekli, bedeninin kısımlarını öğretmeye çalışın. Kitaba bakarken, sayfa çevirmeye yardımcı olun. Kâğıt kalemi hep eline verin. 14 aylık bebekler ortak noktaya bakabilirler. 9 küpü kutuya koyar, 3 küpten kule yapar.AşılarıRutinde yok(doktorunuzun özel uygulamaları olabilir).
Not 1:Flor takviyesi 6 ay-2 yaş arası halen bazı hekimler tarafından tercih edilir. Ancak son yıllarda diş hekimleri 4-5 yaş sonrası florlu çürük önleme yöntemlerini daha çok önermektedir
13 AYLIK BEBEK
Ne Zaman Yürüyecek?
Çoğu bebek bu dönemde yürümeye henüz başlamış veya çok dengesiz 1-2 adım atıyor olabilir. Eğer bebeğiniz henüz kendi başına yürümüyor, mobilyaların etrafında sıralıyorsa biraz daha sabretmeniz gerekiyor demektir. Sonuçta insan olarak bizler dik durmaya programlanmış yaratıklarız. Siz “kamerayı getirin” diyene kadar bebeğiniz birkaç adım atmış bile olabilir.
Bazı çocuklar 18 aylık olana kadar yürümeyebilir. Bu sırada bebeğin kendine özgü gelişmesine saygılı olmak gerekir. Endişeniz varsa doktorunuza danışınız, bebeğin bu durumunun normal olup olmadığı konusunda en sağlıklı bilgiyi çocuğunuzu sürekli takip eden doktordan alabilirsiniz. Burada yine tavsiyemiz bu zamanın tadını çıkarmanızdır. Merak etmeyin çok yakında küçük hedefinizin peşinden koşmak ve bundan bıkmak için çok vaktiniz olacak. Yürürken dengesiz olanlar için peşinden gidilen ufak itme arabası tarzı oyuncaklar yardımcı olabilir.
Vücutta Değişiklik ve Yeme Alışkanlıkları
Bebeğinizin hareketleri arttıkça vücut yapısında bazı değişiklikler gözleyebilirsiniz. Öncelikle o dayanılmaz, sevmeye doyamadığınız tombul kol ve bacakları incelmeye başlayacaktır. Bazı zamanlar yemek yemeyi de istemezken bazen çok aç olacaktır. Çocuğunuzu dokor kontrolüne götürdüğünüzde daha yavaş bir hızla kilo aldığını öğrenme ihitmaliniz çok yüksektir, sakın panik olmayın. Kısa bir süre sonra, kucağınıza alma talepleriniz reddederse şaşırmayın, sadece aralarda ve enerji toplarken sizin kucağınızı isteyebilir.
Yeni yürümeye başlayan çocuğunuz yemeye meraklı olduğunda ona bir kaşık verin. Kaşığı attığında neler olacağını merak edebilir, hatta parmaklarını kullanarak sizi rahatsız etmek de isteyebilir. Yerken etrafı kirletme bu aşamada sık rastlanan bir olgudur. Kocaman bebek önlüğü kullanın ve yemek sandalyesinin altına geniş bir örtü koyun ki pisliği önleyebilin. Eğer dışarıda yiyorsanız, büyük beyaz restoran örtüsünü kaldırabilirsiniz. Böylece garsonlarla lüzumsuz çatışmalara girmeyi de önlemiş olursunuz.
İfade Edici Dil
Yürümeye başlayan çocuğun sözlüğünde birkaç kelime yer almakla birlikte hızla gelişmeye çok açıktır. (Anne ve baba haricinde) sıklıkla ilk kelimeler kamyon, araba, kitap, ördek, köpek v.s. gibi ilgisini çeken şeyler içindir. Bu kelimeleri bebeğinize tekrar etmeniz çok önemlidir. Bebeğinizin bu kelimenin nasıl söylendiğini ezberlemesi yanında pekiştirmekte olup ona gurur ve başarı övüncü vermektedir. Ayrıca yeni yürüyenin konuşmasını duymak da anne-babalar için hem çok eğlenceli hem de gurur verici bir olaydır.
Dil gelişmesini sağlayan en önemli araçlardan biri daima kitaplardır. Anlamadığını düşünseniz de bebeğinizin ilgisini çekeceğni tahmin ettiğiniz kitapları alın. İşin ilginic bu kitaplar sayesinde inşaatta kullanılan aletler veya bir hayvanat bahçesinde bulunan hayvanlar hakkında bildiğinizi sandığınızdan çok fazla şey de öğrenebilirsiniz. Ve sabırlı olun, bebeğiniz aynı kitabı tekrar tekrar ezberleyinceye kadar okumanızı da isteyebilir.
14 AYLIK BEBEK
Kendine Güvenin Geliştirilmesi
Onun için eğlenceli olan faaliyetlerden birisi de kendine uygun bazı işlerde size yardımcı olmaktır. Ona bir kitap okumanızı isterse, gidip bir kitap seçmesini ve size getirmesini isteyiniz. Çorap gibi ağır olmayan taşıması kolay bir şey düşürürseniz ve elleriniz dolu ise onu size vermesini söyleyin. Sizin güldüğünüzü ve yardımı için “teşekkür ederim” dediğinizi gördüğü zaman büyük bir başarı hissi duyacaktır. Bu erken yaşlarda ebeveynlerle ilişkiyi geliştirdiği gibi, kendine güvenin ve kendini fark etmenin temellerini atanbasit ama oldukça etkili denemelerdir.
“Hayır!”
Ebeveynler ilk defa bebeklerinin bu kelimeyi 13-14 aylık gibi erken söylediklerini fark ettiklerinde şaşırırlar. Kendi kendilerine “Bu iki yaşın kelimesi değil mi” diye sorarlar. Fakat sizin sendeleyen bebeğiniz kendisini bağımsız bir kişi olarak farkettikçe, bağımsızlığını sağlamlaştıracak yöntemler ararlar, bunların başında da “Hayır” yer alır. Hemen hemen sorduğunuz her soruya “hayır” diye cevap verebilir, hiç şaşırmayın. Bu normaldir ve bu da geçecektir.
Evet/hayırla cevap verilen kapalı uçlu soruları sormak yerine ona tercihler sunabilirsiniz. Mesela “ pastanla meyve suyu mu istersin, su mu içersin?” fakat açık olunuz ve gerçekte ortada tercih yok iken tercih sorusu sormayınız.
Aynı zamanda, bizim ona kendi tepkilerimizle de model kurabiliriz. Çocuklar bizim sabrımızı zorladıkları hayır dememek bazen oldukça zor olabilir. Zaten çocuklar genellikle hayırı evet gibi algıladıklarından çok da işe yaramayabilir. Mümkünse tavrınızı değiştirecek yolları düşünün. Mesela pozitif yaklaşımı deneyebilirsiniz “Canım, toplar dışarıda atmak içindir. İçeride onları yuvarlayabilirsin.” Tabi ki çocuk tehlikeli bir şey yapmak üzereyse, bu davranışını durdurmak için çabuk müdahale etmek gerekir. Yani hayırı acil durumlar için kullanabilirsiniz.
Azı Dişleri
14-15 ay azı dişleri – ki bunlar bazen 19. aya kadar dasarkabilir- yeni yürüyen çocuğunuz için bir huzrusuzluk nedeni, hatta herkes için uykusuz birkaç gece demek olabilir. Bunlar damağın arkalarında çift ucu olan yukarıda ve aşağıdaki büyük dişlerdir. Daha önce çıkan dişlerden dolayı atık tecrübelisiniz, böyle bir durumda bebeğinize nasıl yardımcı olacağınızı biliyorsunuz. Bazı ebeveynler rahatsızlığı gidermek için diş etlerini ovmayı veya soğuk diş halkaları veya diş bisküvileri koymayı deneyebilir. Bu yöntemler yeterli olmazsa, diş çıkaran çocuğa yardım yöntemleri hakkında – piyasada satılan ağrı kesiciler dahil – doktorunuza danışınız.
15 AYLIK BEBEK
Diş Fırçalama
Çocuğunuzun doktorla on beşinci ay randevusunda doktorunuz sağlıklı bir ağız hijyeninin öneminden bahsedebilir. Çocuğun diş sağlığı için evde de rutin alışkanlıklar geliştirmek önemlidir, çünkü ağaç yaşken eğilir. Bilhassa küçük çocuklar için yapılmış, plastiği ve telleri yumuşak bir diş fırçası seçin. Eğer çocuğunuz diş fırçasını reddederse, en azından diş etlerini gazlı bezle veya bir temizleme bezi ile ovmayı deneyiniz. Önceleri sadece ılık su kullanın, çocuğunuz çalkalamayı ve tükürmeyi öğreninceye kadar diş macunu kullanmak için bekleyin.
Yeni yürüyenlerin diş fırçalamayı reddetmesi sık rastlanan bir durumdur. Diş fırçalamada başarılı olmak için bazı önerilerimiz olabilir. Unutmayın ki bu aylarda birçok konu kontrol üzerine yoğunlaşmıştır, çocuğunuz her şeyi kendi yapmak ister. Mağazada çocuğunuzun kendisine çocuklar için yapılmış bir-iki- diş fırçası seçmesini sağlayın. Ve de onları tutup incelemesini temin edin. Bu ağıza sokulan eşya hakkında daha çok şey bilmek isteyecektir. Her sabah ve akşam rutin faaliyetlerin bir parçası olarak dişlerini fırçalaması için onu cesaretlendirin. Diş fırçasını musluğun altına koymasını ve sonrada dişini fırçalamasını sağlayın. Biraz zaman alacak fakat ona alışacaktır. İlk zamanlar öğrenene kadar o işini bitirince esas fırçalamayı siz yapın. Son olarak sizin ve aile fertlerinizin de dişlerini fırçaladığını görmesini sağlayın. İyi bir ağız hijyen örneği veren sizleri taklit etmek hoşuna gidecektir.
Televizyon ve Bebekler
Televizyon iyi bir bebek bakıcı değildir. Aslında bu yaştaki çoğu küçük çocuk TV dışında başka şeylerle vakit geçirmeyi daha çok sever. Onu TV’ye alıştıran aslında biz büyükleriz. Televizyon seyretmek çocuğunuza ihtiyacı olan kas egzersizini sağlayamaz. Onun araştırmasına ve aktif bir öğrenici olmasına şans vermez. Hele de onunla birlikte televizyon seyretmiyorsanız yalnız kalır. Bu durum da otizm ve benzeri bozukluklara davetiye çıkarır. Bazı aileler çocuklarının sessiz kalmasını sağlamak için onların televizyon seyretmesini tercih ederler, bu durum da onlarda bağımlılık yapar. Yaşları ilerledikçe oturup saatlerce televizyon seyreden çocuklar haline gelirler ve daha da önemlisi onları oynamaktan ve arkadaş edinmekten alı koyar. Çocuğunuza bir iyilik yapın ve televizyonu belirli özel programlar haricinde kapalı tutun.
Çocuğunuzun diğer aylara ait gelişimini öğrenmek için “Ay Ay Bebek Gelişimi” uygulamamızı ziyaret edebilirsiniz.
Zehirlenmelere Dikkat!
Zehirlenmeler genel olarak çocuklar küçük iken meydana gelir. Bu dönemde etraflarındaki her şeye çok meraklıdırlar, fakat daha neyin zararlı olabileceğini öğrenmemişlerdir. Birçok bahçe ve ev bitkisi yenildiği takdirde zehirli olabilir. Bazı bitkiler kusmaya neden olurken, diğerleri çocuğun kalp atışında, vücut ısısında ve bağırsak hareketlerinde değişikliğe neden olabilirler. Evinizin içindeki ve etrafındaki bitkileri mutlaka raştırıp, ne gibi sakıcalar doğruabileceğini öğrenin. Tüylü yaprakları, sütlü ve özsulu suyu olan veya dikenli yaprakları, meyveleri ve tohumları olan bitkilere dikkat ediniz.
Dolayısı ile evinizde zaman zaman emniyet kontrolleri yapmanız gerekir. Zararlı her şeyin kilitli veya çocuğunuzun ulaşamayacağı yerlerde olmasına özen gösteriniz. Yeni yürümeye başlayanlar tırmanmayı öğrenmeye başladıklarında daha önceleri yetişemedikleri dolapları açmayı becerebilirler.
Acil yardım numaralarını el altında bulundurun. En yakın zehirlenme kontrol merkezinin, doktorunuzun ve diğer acil servis hizmetlerinin telefon numaralarını evde telefonunuza yakın bir yerde asılı bulundurun, ya da hafızaya ekleyin, cep telefonunuzun sık kullanılanlarına ekleyin. Eğer çocuğunuz acil bir müdahaleye tabi tutulacaksa, çocuğunuzun yuttuğu maddedenin kutusunu beraberinizde doktora veya hastaneye götürmeyi unutmayın. Doktora giderken , ilacı saat kaçta içmiş olabileceği, kutuda ne kadar vardı gibi bilgileri de sizden isteyebilirler.
